واکاوی آماری – همدیدی توفان‌های تندری سواحل جنوبی ایران

هدف مطالعه پیشرو بررسی آماری، ترمودینامیکی و همدیدی توفان‌های تندری سواحل جنوبی کشور طی دوره 1995-2014 می‌باشد. بدین منظور از داده‌های ایستگاه‌های همدید استان‌های بوشهر و هرمزگان استفاده شد. جهت تحلیل همدیدی از داده‌های ارتفاع ژئوپتانسیلی ترازهای 500-1000 هکتوپاسکال، مؤلفۀ u، v و فشار سطح دریا استفاده شد. برای تحلیل شرایط ترمودینامیکی نیز داده‌های جو بالا توسط شاخص‌هایی نظیر CAPE، LI، TT بررسی شدند. نتایج نشان داد روند مکانی این پدیده از غرب به شرق کاهش می‌یابد و پتانسیل رخداد آن در استان بوشهر بیش از هرمزگان است. ازنظر زمانی، بیشترین رخداد این پدیده در پاییز با 45 و زمستان با 43 درصد ثبت‌شده است. در مقیاس ساعتی تفاوت قابل‌توجهی در ساعت مختلف مشاهده نمی‌شود و امکان رخداد آن در تمامی ساعت‌ها به‌ویژه ساعات صبح محلی وجود دارد. نتایج همدیدی حاکی از نفوذ بادهای غربی تا جنوب عربستان و قرارگیری ناحیه واگرایی و منطقه فرارفت تاوایی مثبت روی منطقه مطالعاتی است که شرایط ناپایداری و صعود هوا را ایجاد می‌کند. این گسترش بادهای غربی یا ناشی از شکل‌گیری سامانه‌های بندالی در تراز میانی جو و یا ناشی از وزش نصف‌النهاری آن‌ها و فرارفت هوای سرد از اروپا یا شمال آسیا روی شرق مدیترانه است. مقادیر حاصل از شاخص‌های ترمودینامیکی نشان داد که در این منطقه، همرفت و ناپایداری‌های ایجادشده تحت تأثیر شرایط محلی، عامل اصلی رخداد این پدیده نمی‌باشند و در صورت فراهم شدن شرایط مناسب در ترازهای بالایی جو به‌عنوان عامل تشدید کنند این پدیده محسوب می‌شوند.